• Home
• Nieuws

Michiel van Wezel en Ton Monasso (Aedes): Eén datastandaard als woordenboek voor de sector

Geplaatst door CorporatieMedia op Tuesday 10 October 2023

Woningcorporaties werken steeds meer digitaal samen. Met bouwers, onderhoudsaannemers en installateurs, of met partijen als de Belastingdienst, gemeente en de rijksoverheid. Met al die digitale samenwerkingen is het enorm fijn als iedereen dezelfde taal spreekt. Aedes Datastandaarden werkt daarom aan datastandaarden voor de sector. Hoe ziet dat eruit, wat gaat het de sector brengen en wanneer kan men effecten in de praktijk verwachten? CorporatieGids Magazine sprak erover met Senior Adviseur Michiel van Wezel en Manager Datastandaarden Ton Monasso.

Woningcorporaties bestaan inmiddels al ruim honderd jaar en doen voor een groot gedeelte dezelfde dingen. Op de vraag hoe het kan dat er anno 2023 nog geen breed gedragen datastandaarden zijn, begint Michiel: “Om datastandaarden te laten werken, moeten systemen met elkaar praten. Maar om systemen met elkaar te laten praten moeten eerst mensen en organisaties met elkaar praten. Dat gaat niet vanzelf, daar is coördinatie voor nodig. Die handschoen hebben wij opgepakt nadat het Aedes-congres in 2022 het belang van datastandaarden heeft onderstreept en middelen heeft vrijgemaakt. Als centrale partij in de corporatiesector is het logisch dat Aedes hier werk van maakt. En we praten niet alleen, we ondernemen ook actie.”

Communicatie beheersbaar houden
Corporaties werken met veel partijen samen, gaat Ton verder: “Denk aan het onderhouden en het verduurzamen van woningen. Je hebt vaak te maken met een corporatie én andere partijen waartussen informatie wordt uitgewisseld. Stel dat een corporatie digitaal wil samenwerken met een onderhoudsaannemer. Hoe werkt dat dan in de praktijk? Een corporatie werkt vaak met meerdere aannemers. En een aannemer weer met verschillende corporaties. Als telkens opnieuw afspraken moeten worden gemaakt, ontstaat een wildgroei van verschillende oplossingen. Dat is op een gegeven moment niet meer te overzien, moeilijk actueel te houden en erg duur. Of partijen zien daar zo tegenop, dat ze maar geen gegevens uitwisselen. Het is veel aantrekkelijker als er één set afspraken is – een datastandaard – die door alle partijen wordt gebruikt. Je bent dan niet meer afhankelijk van wie de ander is: je kunt gemakkelijk uitwisselen met iedereen die de standaard ondersteunt.”

“Daarnaast komt het voor dat veel corporaties iets willen van dezelfde partij, zoals de Belastingdienst of een toezichthouder. Als iedereen individueel acteert, zegt zo’n grote partij ‘prima, dat doen we op deze manier’. Een standaard is een manier om namens de sector afspraken te maken met zo’n grote speler en de belangen van corporaties mee te laten wegen.”

Woordenboek voor de sector
Op de vraag wat de ideale datastandaard precies inhoudt, glimlacht Ton: “Dat is direct de one million dollar question. Er zijn al wel de nodige uitwisselingen, soms gebaseerd op duidelijke standaarden, maar die zijn vaak gefragmenteerd. Denk aan ketenstandaarden rond de dVi, woonruimteverdeling, of de uitwisseling van gegevens met de Belastingdienst. Als er veel standaarden ontstaan, gaat steeds meer aandacht naar het bijhouden van de wijzigingen daarin, en is er op een gegeven moment geen ruimte meer voor nieuwe samenwerkingen of grote verbeteringen. In onze visie moet het daarom een andere kant op: je moet niet de uitwisseling standaardiseren, maar de datadefinities die de corporatie zelf heeft. Je legt een ‘woordenboek’ vast en iedereen met wie wij data uitwisselen maakt daar gebruik van. Als je bijvoorbeeld kijkt naar de term ‘oppervlakte’, zie je dat er al zeven verschillende definities zijn in de sector. Standaardiseren betekent versimpelen. Het leuke is dat dat juist een explosie aan toepassingen oplevert. Want met weinig kerngegevens kun je al heel veel doen, bijvoorbeeld wanneer je eigen data combineert met gegevens van onderhoudspartners of uit het Kadaster. Dat woordenboek, inclusief de verbindingen naar definities die anderen al hebben gemaakt, willen we onderbrengen in VERA.”

Meer dan Aedes alleen
Bij het realiseren van datastandaarden werkt Aedes nauw samen met andere partijen uit de sector. Michiel: “Het klopt dan ook niet wanneer je zegt dat alleen Aedes hiermee aan de slag gaat. Wij organiseren juist brede betrokkenheid. Samen met medewerkers en bestuurders van woningcorporaties, met softwareleveranciers en met ketenpartners werken we hieraan. Zo kijken we met input vanuit de hele sector naar wat de meeste kans van slagen heeft.”

Eén definitie
Hoewel het lange termijn doel is om data zoveel mogelijk te hergebruiken, kijkt Aedes Datastandaarden ook naar waar het quick wins kan boeken. Michiel: “We willen natuurlijk zo snel mogelijk scoren. We kijken daarom ook naar delen van standaarden of definities die al gebruikt worden in de sector en die wij kunnen overnemen. Neem bijvoorbeeld de DICO-standaard voor ondersteuning van het onderhoudsproces. Daarmee verandert iets positiefs voor corporaties, aannemers en huurders, en kunnen we meteen een stap vooruit maken. Het is taak om continu te kijken waar we snel resultaat kunnen boeken en waarin we moeten investeren om het doel van verbonden bronsystemen te bereiken.”

Kip-eiverhaal oplossen
Het bedenken van een nieuwe datastandaard is één, de adoptie is een ander verhaal. “Een van de redenen waarom Aedes Datastandaarden is opgericht is dat we – naast het realiseren van een standaard – ook willen zorgen voor gebruik, en góed gebruik, van de standaarden,” legt Ton uit. “Je hebt commitment in het gebruik nodig van zowel corporaties als softwareleveranciers. Door als spil in de communicatie tussen deze groepen te fungeren, kunnen we onzekerheid wegnemen. Bijvoorbeeld door via een stip op de horizon aan te geven wanneer de sector in z’n geheel van een standaard gebruik gaat maken. Hierdoor hoeven leveranciers niet langer over hun standaard na te denken maar kunnen ze zich focussen op hetgeen waarin ze zich kunnen onderscheiden, en hebben corporaties de zekerheid dat er een standaard komt waarmee de communicatie beter wordt geborgd. Hiermee hopen wij het kip-eiverhaal op te lossen, waar normaliter iedereen op elkaar zit te wachten om de eerste stap te nemen.”

Voordelen
Aedes is sinds vorig najaar bezig met de datastandaarden, blikt Michiel terug: “We deden daarvoor natuurlijk al wat, maar de volledige focus op datastandaarden is toen gelegd. Dat was omdat we het belang zagen én vonden dat – als we het willen laten slagen – we er serieus werk van moeten maken. Ondanks dat we nog niet lang bezig zijn, kunnen corporaties nu of op korte termijn al aan de slag met een aantal van onze standaarden. Denk bijvoorbeeld aan het Referentie Grootboek Schema, de digitale inkomensverklaring of VERA. Het is nu zaak om dit steeds verder uit te rollen en samenhang aan te brengen zodat die voordelen voor de sector steeds groter worden.”

Brandstof voor digitalisering
“Mijn droom is dat corporaties over tien jaar alle data die zij nodig hebben om datagedreven te kunnen werken makkelijk en van hoge kwaliteit beschikbaar hebben, direct uit de relevante bron,” zegt Michiel op de vraag wat hij hoopt met datastandaarden te bereiken. “Vaak zijn die data er nu nog niet of zijn ze van slechte kwaliteit. Dat leidt in de praktijk tot veel problemen. Die data moeten in de toekomst met weinig moeite beschikbaar zijn. Dat geldt niet alleen voor gebouwen, maar ook voor huurdersdata, facturen en contracten.”

Ton knikt instemmend: “Corporaties hebben de juiste informatie op het juiste moment nodig om aan hun opgave te voldoen. Maar een groot deel wordt, zoals Michiel zegt, in de kiem gesmoord omdat de data er niet zijn, van slechte kwaliteit zijn of omdat er veel handmatig werk voor nodig is om het te koppelen. Onze taak is data op zo’n manier beschikbaar stellen dat datastandaarden überhaupt geen prominent vraagstuk meer zijn, maar corporaties doelbewust kunnen kijken naar het verbeteren van de bedrijfsvoering, het beter helpen van huurders en het realiseren en beter onderhouden van woningen. Data zijn immers de brandstof voor digitalisering. Worden deze beschikbaar, dan kun je processen makkelijker digitaliseren en beter innoveren.”

Volg het dossier
“Daarom doe ik graag de oproep om ons dossier te volgen,” zegt Michiel. “Raak als sector betrokken bij onze community. Het dossier volgen op aedes.nl/datastandaarden is de eerste stap, maar doe vooral ook mee door vragen te stellen en de discussie aan te gaan binnen de community. Willen we als sector namelijk standaarden succesvol maken, dan hebben we uiteindelijk iedereen nodig.”

CorporatiePlein
Op CorporatiePlein vertellen Michiel en Ton in een sessie over Aedes Datastandaarden meer over waar ze staan en waar ze de komende periode op willen focussen. Ton: “Het zal in die sessie gaan over onze lange-termijnprogrammering. Wat worden onze aandachtsgebieden voor de komende paar jaar en wanneer verwachten we dat corporaties daar gebruik van kunnen maken? We willen dingen concreet maken en een roadmap schetsen voor wanneer de sector de vruchten hiervan kan plukken.”

Bron: CorporatieGids Magazine, Foto: Piet Jacobson