CorporatieGids Magazine

NOVEMBER 2021 I 37 36 I CORPORATIEGIDS MAGAZINE Column Corporaties als inspirerend voorbeeld voor de belastingdienst Dit is mijn 20 e en ook laatste column in CorporatieGids Magazine. De afgelopen jaren heb ik jullie mogen vermaken, of misschien vermoeien, met onderwerpen zo divers als de marktwaarde, DAEB en niet-DAEB, de governance, vertrouwen en mijn avonturen in toezichtland. Mijn columns waren meestal vrij kort, dus erg lang zal ik jullie niet verveeld hebben. Op 1 mei ben ik vertrokken bij de Autoriteit woningcorporaties en dus ben ik op die datum gestopt om publiekelijk iets te zeggen over corporaties, de bouwopgave of (daar is tie weer…) de marktwaarde. Oké, het bloed kruipt soms waar het niet gaan kan. Zo mocht ik een paar weken geleden nog even aanschuiven bij de C8, het samenwerkingsverband van de acht grootste corporaties in Limburg. Een uurtje ervaringen uitwisselen over de Woningwet, de noodzaak van extern toezicht en de samenloop met intern toezicht. Ik doe dat graag want de sector heeft een warm plekje in mijn hart gekregen en ik mis jullie en het prachtige werk wat jullie doen best wel. De afgelopen jaren heb ik mij, met vallen en opstaan, warm gemaakt voor de overstap van regel geleid toezicht naar toezicht gebaseerd op de bedoeling van die regels. Van de normen naar de vraag wat het maatschappelijk belang is en hoe we samen dat belang het beste kunnen dienen. Zowel de externe als de interne toezichthouders worstelen hiermee. Daarom is het zo leuk om nu een toezichthouder te mogen zijn die niet eens een wettelijk kader of gemandateerde bevoegdheden heeft. Maar wel met het super relevant maatschappelijk belang: het risico op misstanden zoals bij de belastingdienst en toeslagen in de toekomst verkleinen. Als toezichthouder word je dan teruggeworpen op overredingskracht, de kracht van argumenten en van transparantie. Omdat je onafhankelijk bent kun je de vinger op de zere plek leggen en kritisch zijn richting alle partijen. Wij werken vanuit het begrip rechtsstatelijkheid. De overheid moet fatsoenlijk zijn richting de burger, de consequenties zien van de wet en niet alleen de letter van de wet, de rechtsbescherming moet op orde zijn, er moeten voldoende tegenkrachten zijn en de wetgeving moet ook écht uitvoerbaar zijn. Uitgangspunten die moeilijk te objectiveren zijn, maar die eigenlijk gelden voor iedere sector. Ook voor corporaties overigens. Mijn nieuwe inspectie, de inspectie belastingen, toeslagen en douane, moet het doen zonder escalatieladder. We kunnen geen boetes geven, geen lasten onder dwangsom (LoD’s) opleggen, geen bestuurders vervangen. Dat klinkt heel anders dan de Aw met zijn uitgebreide instrumentarium. Maar het is de Aw’ers de afgelopen jaren ook gelukt om hun werk te doen in dienst van de sector, zonder die instrumenten echt te hoeven gebruiken. We hebben maar één LoD opgelegd (die we daarna weer ingetrokken hebben), en geen enkele boete. Laat staan meer ingrijpende onderdelen uit de gereedschapskist. Dat is ook zeker de kracht geweest van de sector zelf, die supersnel is opgestaan na de parlementaire enquête en keihard is gaan werken aan het herstel van vertrouwen. Daarmee kunnen de corporaties een inspirerend voorbeeld zijn. Ik kan alleen maar hopen dat het vertrouwen in de belastingdienst even snel terug komt, als het vertrouwen in de corporaties. Veel dank voor jullie geduld. Ik wens jullie veel goeds, en hopelijk tot ziens! Kees van Nieuwamerongen is kwartiermaker Inspectie Belastingdienst, Toeslagen en Douane. Eerder was hij directeur Autoriteit woningcorporaties bij ILT.