CorporatieGids Magazine

SEPTEMBER 2020 I 67 66 I CORPORATIEGIDS MAGAZINE Column Bureaucratie en woningtekort Per 1 januari 2016 heeft het kabinet het zogeheten ‘Passend toewijzen’ ingevoerd. Doel: het reduceren van de scheefheid in de sociale huursector. Woningcorporaties moeten sindsdien tenminste 95 procent van de vrijkomende woningen met een huur onder de aftoppingsgrenzen toewijzen aan huishoudens die in beginsel in aanmerking komen voor een huurtoeslag. Een vrijkomende woning met een huur tussen aftoppingsgrens en liberalisatiegrens moet voor tenminste 90 procent worden toegewezen aan de EU-doelgroep, maar de nieuwe bewoners ontvangen in dat geval geen huurtoeslag. Voor hen is de betaalbaarheid van het wonen problematischer geworden. Gevolg van het passend toewijzen is dat het doorvoeren van een stevige huurverhoging wordt vergemakkelijkt. Een complicatie is dat jaarlijks de inkomens van de EU-doelgroep zodanig veranderen dat 10 tot 15 procent niet meer tot de doelgroep van beleid behoort. Scheefheid is voor velen slechts een momentopname. Voor woningcorporaties is plotseling de verhouding in het bezit tussen woningen met huren boven en onder de aftoppingsgrenzen van cruciaal belang geworden. Vele corporaties die een relatief groot aandeel woningen bezitten met een huur boven de aftoppingsgrenzen, hebben sinds 2016 de huren verlaagd om de nieuwe bewoners in staat te stellen huurtoeslag te ontvangen. Sommige corporaties passen sinds 2016 een zogeheten ’tweehurenbeleid’ toe: de huurhoogte is daarbij afhankelijk van de vraag of de desbetreffende bewoners in aanmerking komen voor het ontvangen van een huurtoeslag. Al met al is de toewijzing complex geworden, mede doordat het huishoudeninkomen pas achteraf wordt gecontroleerd. Evaluatieonderzoek laat zien dat de bureaucratie in dit verband gigantisch is. Corporaties gedragen zich allesbehalve marktconform. Huurdalingen en tweehurenbeleid zijn regelconform, maar leiden tot spookrijden op de woningmarkt en tot een vermindering van marktconformiteit. Op 4 maart 2020 werden de resultaten gepubliceerd van de evaluatie van de verhuurderheffing door Companen en Thesor, uitgevoerd in opdracht van Aedes, VNG en Woonbond. Ondubbelzinnige conclusie: door de verhuurderheffing zijn sinds 2013 93.000 woningen niet gebouwd die anders wel zouden zijn gebouwd. Het woningtekort, inmiddels opgelopen tot ruim 330.000 woningen, is voor een groot deel het gevolg van rijksbeleid. Minister Blok heeft in 2017 een erfenis nagelaten van toenemende woningtekorten en bureaucratisering van de sociale huursector. Stikstof en corona doen de rest. Hugo Priemus is emeritus hoogleraar aan de Technische Universiteit Delft