CorporatieGids Magazine

SEPTEMBER 2020 I 19 18 I CORPORATIEGIDS MAGAZINE Column Kracht en tegenkracht Kracht kun je niet zien, maar wel voelen. Je wordt tegen je stoel gedrukt, je schiet juist naar voren of je verandert van richting. Tegenkracht in de natuurkunde (Fn) zorgt er bijvoorbeeld voor dat de zwaartekracht je niet naar de kern van de aarde trekt. De tegenkracht is namelijk even groot als de zwaartekracht. Wat een opluchting als je geen hittebestendige hafniumcarbide korst op je huid hebt! Maar, wil je wèl ergens heen? Dan moet er dus sprake zijn van meer kracht dan tegenkracht, anders word je simpelweg op je plek gehouden. Dat lijkt me prima als je voor je werk de snelheid van de tuinslak meet (1 km per 21uur voor de nieuwsgierige lezer). Maar, meestal wil je wel ergens heen met je organisatie. Hoe snel je vooruit komt hangt verder in belangrijke mate af van wrijvingskracht. Ken je het bekende proefje nog van het schuiven met een doos over een glad oppervlak versus een ruw oppervlak? Dat laatste gaat een stuk trager. Als er te veel weerstand is in een organisatie dan gaat er niet veel gebeuren. Dus, om daadwerkelijk vooruit te kunnen komen heb je veel kracht, voldoende tegenkracht en niet te veel wrijvingskracht nodig. Dat zijn simpelweg de wetten van de natuur. Ik zie het als mijn werk als bestuurder van een organisatie om voor die delicate balans te zorgen zodat de organisatie daadwerkelijk vooruit kan. Maar nu schrok ik even want met het rapport Kracht en tegenkracht van de VU krijgt het fenomeen ‘krachtige bestuurder’ ineens een vieze bijsmaak. Het onderzoek is gericht op lang zittende bestuurders. Ik zie mezelf ondanks mijn korte zittings- duur echter ook als een krachtige bestuurder, dus ik vroeg me direct af wat er na slechts drie jaar bestuurder zijn mis is met me. Maar na het lezen van het rapport kon ik alleen maar concluderen dat de onderzoeker niet door heeft dat als Fn nul is er helemaal niks gaat gebeuren in organisaties. En als ik ook een onderzoeksvraag mag stellen: Hoe komt het dat dit rapport het überhaupt doet voorkomen alsof kracht iets is dat voorbehouden is aan bestuurders? Wel eens van organisaties gehoord waar bestuurders met een krachtige RvC of MT te maken hebben en daar in hun uppie te weinig tegenkracht voor zouden kunnen hebben? Het rapport spreekt in elk geval van ‘theoretische risico’s’. Dat voelt voor mij überhaupt als een airbag voor je tuinslak. Ik heb het rapport maar terzijde gelegd. Ik kan er niks mee. Maar ja, ik ben dan ook te dom om te snappen wat woorden als ‘paradigmaverkleving’ betekenen. Ik zal er vast nu al last van hebben. Waar ik zelf in elk geval mee bezig ben, is ontdekken hoe ik tot die delicate balans kom van kracht, tegenkracht en wrijvingskracht. Die balans bepaalt namelijk binnen hoeveel T (tijd, nog zo’n mooie natuurkundige variabele) de nodige volks- huisvestelijke resultaten neer te zetten zijn. Einstein zei echter al dat tijd relatief is. Daarmee zijn kracht en snelheid dus ook relatief. Waar je als waarnemer staat in de ruimtetijd bepaalt je perceptie van snelheid en dus van kracht. Ben je weinig snelheid gewend (een tuinslak) dan gaan je haarlokken al in de war van een ‘langsrazende’ tor. Ben je een straaljagerpiloot dan vind je Joris en de Draak niet meer dan ‘schattig’. Als je een organisatie bent die lang stil heeft gestaan (misschien wel door een lang zittende bestuurder) dan zou je tegenkracht en wrijvingskracht kunnen inzetten, al was het maar vanuit een reflex, om de kracht van de bestuurder te verkleinen. Want als alles bij het oude blijft dan is dat wel zo veilig en vertrouwd. Wiens paradigma is dan verkleefd? Aan welke knop moet je dan draaien in de boardroom? Eén ding is zeker: de woningzoekende op de wachtlijst, de buren van een overlastgevende kwetsbare huurder, het gezin met de te krappe portemonnee hebben geen T! Onze branche vraagt daarom om krachtige bestuurders. Merlien Welzijn is directeur-bestuurder bij Woningcorporatie Sint Antonius van Padua in Noordwijkerhout