CorporatieGids Magazine

9 ONAFHANKELIJK MAGAZINE OVER BEDRIJFSVOERING, BOUW EN ONDERHOUD VOOR WONINGCORPORATIES NUMMER 3, 2019 8 WWW.CORPORATIEGIDS.NL V oor haar onderzoek aan de TU Delft werkte Sara als architect in onder andere Portugal, Mexico en Duitsland. “Samen met Darinka Czischke (met wie CorporatieGids Magazine in 2017 sprak, red.) en Vincent Gruis doen wij nu in Delft onderzoek naar hoe collectieve vormen van woning- bouw en ontwerp tot betaalbaar wonen kunnen leiden. Hiervoor kijken we niet alleen naar Nederland, maar vergelijken we zestien Europese projecten met elkaar om te zien wat de gemeenschappelijke delers zijn.” Creëren van een community Collaborative housing is gebaseerd op coproductie waarbij de huurder meegenomen wordt in het ontwerp- en beheer- proces. Daarnaast wordt er gekeken naar het creëren van een community. “Een complex is niet slechts een collectie privéhuishoudens, maar een groep verbonden gezinnen die voordeel kunnen ervaren door samen te leven. Dat betekent niet per se dat ze woonruimtes delen, hoewel dat wel vaak het geval is.” Golf Volgens Sara waait er momenteel een golf van collectieve vormen van woningbouw over Europa heen. “Hier liggen verschillende oorzaken aan ten grondslag. Allereerst het gebrek aan beschikbare en betaalbare huisvesting. Daarnaast willen huurders via deze werkwijze ook woonruimte realiseren die beter bij hun waarden én behoeften past.” Precieze cijfers over de trend heeft Sara niet. “Maar wanneer je kijkt naar bijvoorbeeld de digitale platformen die collabora- tive housing-projecten laten zien, neem je over de laatste twintig jaar een enorme groei waar. Maar exacte cijfers zijn er niet, daarvoor is alle data teveel verspreid op nationaal en regionaal niveau. Voor het onderzoek zijn we echter wel aan het kijken hoe we een uniforme database kunnen maken waar Europese projecten gebundeld kunnen worden.” Ander bouwproces Het grootste verschil tussen collaborative housing en normale huisvesting is volgens Sara het proces. “Daarmee bedoel ik zowel het proces rondom constructie als het gebruik zelf. Normale woningen worden vooral opgestart, gefinancierd én beheerd door een private of sociale ontwikkelaar, en de uiteindelijke bewoner voegt zich pas op het eind bij het proces. Bij collaborative housing wordt de huurder bij de eerste ontwerpkeuzes al in het proces meegenomen.” Wensen van de huurder Het onderzoek lijkt volgens Sara aan te duiden dat de samenwerkende vorm van wonen goedkoper zou kunnen zijn. “Mede daarom wint het nu aan populariteit: we staan voor een grote opdracht om überhaupt betaalbare huisvesting te kunnen bieden. Dat betekent overigens niet dat het prijs- kaartje leidend is. Er moet goed gekeken worden naar de minimale kwaliteitseisen en -eigenschappen van een woning. Een familie van vijf kan weliswaar een eenkamerappartement betalen, maar zo’n huis is niet geschikt voor hen.” Een tekort aan bouwgrond, hoge bouwkosten, de stikstofdiscussie en een gebrek aan financiële middelen door de verhuurdersheffing remt de aanwas van nieuwbouw van sociale huurwoningen. Kan collaborative housing – een samenwerking tussen sociale verhuurders en bewoners die samen werken aan het realiseren en beheren van betaalbare huisvesting – daarin een verschil maken? Sara Brysch van de TU Delft deed hier onderzoek naar en bespreekt met ons haar bevindingen. Sara Brysch (TU Delft): Collaborative housing als antwoord op woningtekort en klimaatcrisis Foto’s: Sara Brysch Foto: Baugruppe, een collaborative housing-project in Berlijn