• Home
• Nieuws

Wooncoöperatie W1555, nieuwe ster aan het firmament

Geplaatst door CorporatieMedia op Thursday 2 April 2020

W1555. De naam doet vermoeden dat het gaat om een nieuw ontdekte planeet, maar de werkelijkheid is minstens zo uniek. W1555 is een nieuwe wooncoöperatie in Oud Charlois in Rotterdam, opgericht door een groep gelijkgestemde bewoners van de Wolphaertstraat, nummers 15 tot en met 55. Wat betekent een wooncoöperatie voor bewoners en corporatie? We vroegen het Wessel van den Akker namens de bewoners en Armando Sorrentino, projectleider Wijken en Fense Berkhof, projectmanager Vastgoedontwikkeling namens Woonstad Rotterdam.

“De eerste bewoners van Wooncoöperatie W1555 zijn al meer dan 15 jaar geleden in de Wolphaertstraat komen wonen. De panden stonden toen al sinds eind jaren 90 leeg, wachtend op de sloopkogel die door omstandigheden nooit op de panden is neergedaald,” blikt bewoner Wessel van den Akker en lid van het kernteam W1555 terug. “De Wolphaertstraat had toentertijd veel weg van een getto waar criminaliteit, drugs en prostitutie de overhand hadden.” 

Tijdelijke bewoning
Een kunstenaar uit de omgeving regelde met toenmalig eigenaar De Nieuwe Unie – nu Woonstad Rotterdam - dat de panden als ateliers in gebruik mochten worden genomen. In dezelfde periode is een aantal woningen gekraakt. Na het overlijden van de kunstenaar richtten de bewoners in overleg met de corporatie een stichting op en kwamen tijdelijke bewoning voor minstens tien jaar overeen. De corporatie garandeerde wind- en waterdichtheid van de panden, de stichting tekende voor mutatie en het onderhoud van installaties.

Actief en creatief
Dankzij actieve en creatieve bewoners in de Wolphaertstraat keerde ook de leefbaarheid terug. “Er kwam een kunst- en cultuurfonds waarmee talloze projecten in de wijk gefinancierd werden. De voorgevel werd opgeknapt door er lichtbakken met werk van verschillende kunstenaars te plaatsen, voordeuren werden geverfd en er kwam meer groen op straat. Er vond een enorme transitie plaats en vandaag de dag is onze straat en wijk benoemd tot ‘kunstenzone Oud Charlois’,” zegt Wessel niet zonder trots.

Tand des tijds
Maar de tand des tijds knaagde genadeloos verder aan de woningen en de vraag ‘renovatie of sloop en nieuwbouw’ diende zich opnieuw aan. “We zijn een paar jaar geleden weer in gesprek gegaan met Woonstad en sinds 2015 hebben we onderzocht in welke vorm we de positieve invloed die we hebben in de wijk konden voortzetten. De wooncoöperatie W1555 is het resultaat van dat onderzoek.”

Zelfbeheer en renovatie
Waar eind jaren 90 de sloopkogel nog als een zwaard van Damocles boven de Wolphaertstraat hing, hebben bewoners en Woonstad Rotterdam elkaar gevonden in zelfbeheer en renovatie. “Dat er nu gerenoveerd wordt, is mede omdat wij als bewonersgroep zijn gaan praten met Woonstad over een eventuele toekomst voor ons in de straat,” zegt Wessel. “Voorwaarde voor ons was dat we met zoveel mogelijk mensen hier in de straat konden verblijven gedurende de werkzaamheden, aangezien er geen groepscohesie meer zou zijn wanneer we allemaal een of twee jaar lang verspreid in de regio zouden verblijven.” 

Bushokjesglas
“Samen met de bewoners hebben we de renovatieplannen gemaakt en gekeken naar de herindeling van de plattegrond, zodat iedereen straks een woning heeft die past bij de huishoudsituatie,” licht Fense toe. “Bij de renovatie wordt zoveel als mogelijk materialen hergebruikt, uit het pand zelf of elders uit Rotterdam. De galerijen worden bijvoorbeeld opgetrokken uit afgekeurd bushokjesglas.” Ook al was nieuwbouw waarschijnlijk niet veel duurder geweest, de impact op het milieu en CO2 footprint was voor W1555 en Woonstad Rotterdam een extra motivatie om te renoveren.

Nieuwe kijk
Dat de woningen nu alsnog volwaardig worden gerenoveerd, heeft volgens Fense ook te maken met een nieuwe blik op vastgoed. “Wij kijken naar ons bezit vanuit de context waarin het zijn rol vervult. En de rol van de Wolphaertstraat en haar actieve bewoners rechtvaardigt de renovatie, die de levensduur van het pand weer met tientallen jaren moet verlengen.”

Eigen verantwoordelijkheid
Op de vraag wat de voornaamste drijfveer is om als bewonersgroep een wooncoöperatie te starten, zegt Wessel: “Wij hechten veel waarde aan eigen verantwoordelijkheid. Door de touwtjes zelf in handen te hebben raak je veel meer betrokken bij je eigen leefomgeving. Welke beheertaken wij precies gaan uitvoeren is nog in onderhandeling. Zeker is dat wij de huurmutaties doen, invulling geven aan het maatschappelijk onroerend goed en het innen van de huur.”

Ongemakkelijk
Het innen van de huur voelt op voorhand wat ‘ongemakkelijk’ binnen een ‘ons kent ons’ cultuur, erkent Wessel: “Het zou gek zijn als de ene bewoner de andere bewoner om de huur zou moeten vragen en in geval van huurachterstand maatregelen moet treffen. Daarom besteden we het innen van de huur uit aan een derde partij. Ons incassobeleid zal in grote lijnen hetzelfde zijn als die van een woningcorporatie. De voornaamste uitzondering is dat wij nog beter in staat zijn om rekening te houden met persoonlijke omstandigheden en bij betaalproblemen beter kunnen bijdragen aan het vinden van een oplossing.”

Woonruimteverdeling
Woonruimteverdeling lijkt een stuk minder ongemakkelijk. “Wanneer er een woning vrijkomt zal er een oproep gedaan worden binnen ons netwerk van geïnteresseerden. Enige echte voorwaarde waaraan iemand moet voldoen – buiten de wettelijke voorwaarden – is dat een kandidaat graag deelneemt aan een gemeenschap waarin men zelf de verantwoordelijkheid draagt om een fijne leefomgeving te creëren, in stand te houden en verder te ontwikkelen.”

Centrale tocht
Op de vraag wat er met de vorming van de wooncoöperatie nu wezenlijk verandert, zegt Wessel: “Voor de bewoners van de Wolphaertstraat gaat de ‘centrale tocht’ plaatsmaken voor een gerenoveerde woning die bijna voldoet aan nieuwbouwnormen. De sociaal maatschappelijke taak die wij vervullen zal minder vrijblijvend worden aangezien we het over serieuze bedragen hebben. We gaan zelf invulling geven aan het maatschappelijk onroerend goed dat bij de panden hoort.” 

Vertrouwensband
Het ontdekken van nieuwe hemellichamen lijkt vandaag de dag minder uniek dan de oprichting van een wooncoöperatie. Op de vraag welke tips Wessel heeft voor bewoners met soortgelijke plannen en hun corporaties, zegt hij: “Bouw een vertrouwensband op tussen betrokken partijen. Zonder wederzijds vertrouwen zijn alle intenties die aan een wooncoöperatie ten grondslag liggen volkomen nutteloos. Laat je adviseren door een deskundige. Zonder onze adviseur en procesbegeleider hadden we het wiel vele malen opnieuw moeten uitvinden. Zorg ervoor dat het proces interessant blijft. De droge en praktische kant van het proces – denk aan verhuizingen tot het opstellen van statuten en huisreglementen – dreigt soms ten koste te gaan van het creatieve vermogen van het individu. De uitdaging is om die creativiteit binnen het proces gestalte te laten krijgen en vast te houden.”

Intrinsieke motivatie
Ook Armando en Fense onderschrijven de tip om voor goede ondersteuning in het proces en binnen de organisatie te zorgen. ‘’Een wooncoöperatie wijkt af van standaardprocessen, dat is voor ons als corporatie al lastig, laat staan voor bewoners. Maak op voorhand het proces van A tot Z inzichtelijk, want om de bocht kijken is moeilijk’’, voegt Armando toe. ‘’Weet waaraan je begint en werk toe naar mijlpalen. Maak duidelijk dat gemaakte afspraken consequenties met zich meedragen. Wanneer je bezig bent met het definitief ontwerp kun je niet zomaar weer aanpassingen maken in het voorlopig ontwerp’’, tipt Fense.

Vertrekpunt
Tot slot eindigt Fense met misschien wel de meest cruciale tip: ‘’Corporaties doen er ook goed aan om de intrinsieke motivatie achter de wens van bewoners om een wooncoöperatie te starten scherp te krijgen. “Gaat het echt om het in collectiviteit willen zorgen voor een leefomgeving, of wil men besparen op woonlasten?” Maakt niet uit wat het is, als het vertrekpunt voor iedereen maar hetzelfde is.”

Bron: CorporatieGids Magazine, Foto: Jan van der Ploeg