• Home
• Nieuws

Wkb-prestatieladder: gelijkwaardigheid van certificaten voor risicoreductie

Geplaatst door CorporatieMedia op Thursday 23 February 2023

Kwaliteit in de bouw krijgt per medio 2023 met de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) een andere dimensie. De Wkb stelt namelijk kwaliteitseisen aan het gerede bouwwerk, de zogenaamde as-built-kwaliteit. Onafhankelijke kwaliteitsborgers controleren met een Wkb-instrument, een toetsingsmethodiek voor het bouwproces, de kwaliteit van het bouwwerk op basis van het Bouwbesluit (na ingang van de Wkb het Bouwbesluit leefomgeving – Bbl). Mocht de opdrachtgever overeen zijn gekomen dat er ook getoetst wordt op private aspecten dan kan de kwaliteitsborger deze meenemen.

In de aanloop naar de Wkb ontwikkelt de Vereniging Kwaliteitsborging Nederland (VKBN) de Wkb-prestatieladder. De Wkb-prestatieladder is een nationale, breed afgestemde leeswijzer zodat iedere kwaliteitsborger in Nederland op dezelfde manier de bestaande kwaliteitsregelingen kan hanteren ten behoeve van de risicoreductie tijdens het bouwen. 

Risicoreductie met kwaliteitsverklaring
De kwaliteitsborger controleert de as-built-kwaliteit op basis van een risicobeoordeling en een borgingsplan. In de risicobeoordeling legt hij de kans vast op het optreden van een risico tijdens een bouwproces, de omvang van dat risico én de gevolgen daarvan. Vervolgens is dit de basis voor het borgingsplan waarin hij vastlegt hoe hij de risico’s gaat managen. Is het bouwproces correct verlopen, dan geeft hij bij oplevering een verklaring van gerechtvaardigd vertrouwen af aan de gemeente dat het bouwwerk aan de bouwregelgeving voldoet.

Bestaande kwaliteitsverklaringen, ook wel conformiteitsverklaringen of certificaten genoemd, helpen de risico’s te verminderen. Zij geven het gerechtvaardigd vertrouwen dat het onderwerp van certificatie, een product of een proces, aan de kwaliteitseisen voldoet. Gebeurt dit onder accreditatie, dan zijn competenties en onafhankelijkheid geborgd. Zo zijn er honderden kwaliteitsregelingen in omloop op basis waarvan vele duizenden kwaliteitsverklaringen zijn afgegeven. Ze zijn door de jaren heen ontwikkeld door diverse organisaties waaronder KOMO, KIWA, SKH, SKG-IKOB, SGS INTRON en InstallQ. 

Wkb-prestatieladder voor instrument en kwaliteitsborger
Ton Jans is voorzitter van de instrumentaanbieders binnen de Vereniging Kwaliteitsborging Nederland (VKBN). Hij licht de betekenis toe van de Wkb-prestatieladder. “De Wkb-prestatieladder is ontwikkeld om de kwaliteitsregelingen in de bouw en installatietechniek onafhankelijk en geharmoniseerd te kunnen waarderen. Met de Wkb-prestatieladder kunnen kwaliteitsregelingen op dezelfde wijze worden gewaardeerd als risicobeheersmaatregel, ook als zij onderling verschillen. De ladder is door ieder Wkb-instrument en iedere kwaliteitsborger te gebruiken als ‘leeswijzer’, zodat elke kwaliteitsborger in Nederland op dezelfde wijze met kwaliteitsregelingen kan omgaan. En eenzelfde waarde aan kwaliteitsverklaringen kan toekennen voor het beperken van het risico op bouwfouten.” 

De Wkb-prestatieladder maakt onderscheid in voorwaarden aan materialen en producten en voorwaarden aan het bouwproces. De hoogste trede op de ladder is haalbaar wanneer aan beide groepen voorwaarden is voldaan. Dit levert de grootste risicovermindering op. Voordeel hiervan is ook dat de kwaliteitsborger volgens de Wkb-prestatieladder gewaardeerde kwaliteitsregelingen minder tijd hoeft te besteden aan controles. Immers, dat specifieke bouwproduct of dat specifieke bouwproces is al een keer eerder beoordeeld in het kader van de certificering én de door de certificatie-instelling verstrekte kwaliteitsverklaring heeft een bepaalde reductiewaarde op de ladder. 

Onafhankelijke en objectieve waardebepaling kwaliteitsregelingen
De Wkb-prestatieladder heeft een onafhankelijke en nationale Wkb-toetsingscommissie die is samengesteld uit all parties concerned. Elphi Nelissen is de voorzitter van deze commissie. Zij heeft haar sporen verdiend als deskundige in duurzaam bouwen en circulariteit en was onder andere hoogleraar aan faculteit Bouwkunde van de TU Eindhoven. Daarnaast vervulde zij diverse andere functies zoals lid van de taskforce Bouwagenda. “Onze taak als Wkb-toetsingscommissie is het beoordelingskader en de waardering van de kwaliteitsregelingen in de Wkb-prestatieladder vast te stellen. Deze waardebepaling leggen we vast in een onafhankelijke objectieve rapportage”, legt Elphi Nelissen uit. “De prestatieladder wordt gratis beschikbaar gesteld ten behoeve van de markt via een open online platform, de Wkb-prestatie-website. De Wkb-toetsingscommissie rapporteert jaarlijks en publiceert dat op deze website.” Elphi Nelissen ziet de grote voordelen van de ladder: “Ik verwacht dat de Wkb-prestatieladder een substantiële bijdrage zal leveren aan het proces van kwaliteitsborging onder de Wkb. Hoe mooi is het wanneer alle kwaliteitsborgers en instrumenten op eenzelfde manier omgaan met risicobeheersing op basis van gelijkwaardige en objectieve beoordeling van kwaliteitsregelingen. De kwaliteitsborger kan uitgaan van een vastgestelde mate van risicoreductie in het overall bouwproces van een specifieke kwaliteitsregeling toegespitst op een specifiek product en/of proces. Overigens hoeft de certificaathouder niets te doen om zijn certificaat op de ladder te krijgen. Bestaande certificaten op basis van de kwaliteitsregelingen van de aangesloten (keur)merken worden sowieso gewaardeerd op de Wkb-prestatieladder.”

Wat verandert er voor de bouwer onder de Wkb? 
De bouwer is van oudsher bezig met kwaliteit en zal veelal gebruik maken van gecertificeerde producten of onderaannemers inschakelen die werken conform gecertificeerde processen, gebaseerd op kwaliteitsregelingen. Onder de Wkb gaan deze certificaten een grotere rol spelen in verband met de risicoreductie. De bouwer moet voldoen aan de wettelijke eisen en hij moet daarvoor informatie aanleveren bij de kwaliteitsborger (certificaten, foto’s tijdens de bouw et cetera). De wijziging in het Burgerlijk Wetboek die gelijktijdig met de Wkb ingaat, zegt dat wanneer de opdrachtgever kan bewijzen dat er gebreken zijn na de oplevering, de aannemer aansprakelijk is, tenzij hij kan bewijzen dat het niet zijn fout is. Heeft hij een certificaat dan helpt dat hem om zijn bewijslast te managen.

Elphi Nelissen signaleert een andere ontwikkeling: “De activiteiten van de kwaliteitsborger dragen positief bij aan het kwaliteitsmanagement van de bouwer. Zeker als het gaat om het aantonen van kwaliteit. Dat heeft behoorlijke consequenties voor de bedrijfsvoering.” Ze heeft een tip voor de aannemer: “Start op tijd met de voorbereidingen en zorg ervoor dat je de kwaliteit van het bouwproces zorgvuldig vastlegt. Hiermee wordt de aansprakelijkheid goed gemanaged en voorkom je problemen na de oplevering.”

Bron: Stichting KiK, Foto: Shutterstock