• Home
• Nieuws

Margriet de Pender (Woonwaard): Ingrijpen in leefbaarheid buurt is maatwerk

Geplaatst door CorporatieMedia op Monday 10 March 2025

De leefbaarheid in sommige buurten komt steeds meer onder druk te staan. De analyse van de oorzaken bepaalt grotendeels de acties van een corporatie. Maar hoe kun je de veerkracht van zwakkere buurten analyseren? Welke kenmerken onderscheiden een veerkrachtige en een niet-veerkrachtige buurt? En hoe kun je als woningcorporatie ingrijpen in de leefbaarheid van een buurt? CorporatieGids Magazine ging daarover in gesprek met Margriet de Pender, GIS-specialist bij Woonwaard.

“Een huis is pas een thuis als de buurt op orde en leefbaar is,” opent Margriet het gesprek. “In de visie van Woonwaard hebben we daar mede de verantwoordelijkheid voor en daarom dragen we bij aan schone, groene, goed onderhouden en veilige buurten. We zijn samen met onze partners goed zichtbaar in de wijk, luisteren naar onze huurders en gaan én blijven met hen in gesprek. Daarnaast ondersteunen we met het organiseren van activiteiten waar buurtbewoners elkaar ontmoeten.”

Samenredzaamheid
“Op het gebied van leefbaarheid zien we bij Woonwaard diverse trends,” gaat Margriet verder. “Je kunt denken aan een toenemende concentratie van mensen die weinig te kiezen hebben. Deze kwetsbare bewoners wonen steeds vaker in sociale huurwoningen, wat vaak samengaat met meer overlast en minder veiligheid. Omdat veel van deze huurders beperkt zelfredzaam zijn, staat in de buurten waar zij geconcentreerd samenwonen de samenredzaamheid onder druk. Omdat het dagelijks leven op ‘eigen kracht’ al veel vraagt, merken wij dat om uiteenlopende redenen minder aandacht is voor het ‘samen’. En juist een sociaal netwerk is de basis voor samenredzaamheid. Een voorbeeld is dat mensen minder oog hebben voor elkaar en dus veranderingen niet opmerken of dat men buren niet durft aan te spreken op gedrag omdat zij met hun buren geen band hebben.”

Ingrijpen in leefbaarheid is maatwerk
Op de vraag welke uitdagingen dat zoal oplevert en hoe daarop kan worden ingespeeld, reageert Margriet: “Een voorbeeld is het combineren van investeringen in de woningen en de kwaliteit ervan. Maar je kunt ook denken aan het sturen op de instroom in zo’n wijk en een intensieve samenwerking met welzijnspartijen en de gemeente om de samenredzaamheid in de buurt te verbeteren. Ingrijpen in de leefbaarheid van buurten is echt maatwerk. Daarbij is enerzijds het type ingreep afhankelijk van de mate van en het soort leefbaarheidsproblemen, en anderzijds is het afhankelijk van de mogelijkheden die er zijn door bijvoorbeeld aanstaande nieuwbouw of renovatie en de aanwezigheid en beschikbaarheid van andere partners. Deze combinatie van problemen en mogelijkheden vereist iedere keer een eigen, unieke aanpak.”

Kenmerken veerkrachtige buurt
Over het begrip ‘veerkrachtige buurt’ zegt Margriet: “Als de samenredzaamheid van bewoners en organisaties in een buurt voldoende is om mee te bewegen en verstoringen op te vangen, dan beschouwen wij die buurt als veerkrachtig. Dit is een omgeving waar mensen elkaar ‘kennen’ en waarmee mensen zich verbonden voelen. In een niet-veerkrachtige wijk daarentegen zien we vaak het samenkomen van mensen die weinig te kiezen hebben waardoor er een situatie kan ontstaan van toenemende overlast en onveiligheid. Om dat te voorkomen, streven we naar diversiteit in een buurt. In andere woorden: geen eenzijdig woningbouwprogramma maar een goede mix van koop- en huurwoningen, leeftijden en zorgbehoeftes van bewoners.”

Veerkrachtkaarten
Woonwaard werkt met de Aedes Veerkrachtkaarten om de veerkracht van buurten te onderzoeken. Margriet daarover: “De veerkrachtkaarten van Aedes gebruiken wij om de beschikbare data van de buurten waar wij panden in bezit hebben, in ArcGIS van Esri te plaatsen. ArcGIS is voor ons een krachtig middel om deze beschikbare informatie te visualiseren in kaarten en ruimtelijke analyses te maken. Vervolgens vullen we de veerkrachtdata aan met het oordeel van medewerkers en huurders. En daarnaast willen we ook de mutatiegraad, de mate van huurachterstanden en hoe graag mensen in een buurt willen wonen tot uiting laten komen. De kaarten hebben dus met name een signalerende werking en vormen een goede basis als instrument omdat het een gebiedsgerichte aanpak vergemakkelijkt voor de samenstelling van het vastgoedbezit, voor samenwerking tussen afdelingen en voor gesprekken met belanghebbenden.”

Rol van medewerkers
Hoe ga je eigenlijk als Woonwaardmedewerker aan de slag met leefbaarheid? Margriet: “Woonwaard werkt gebiedsgericht. Onze afdeling Wonen en Wijken geeft onder andere invulling aan het mensgerichte beleid. Zij stellen gebiedsplannen op, waarin per buurt of wijk acties staan die de leefbaarheid in de wijk vergroten. Dit wordt door de wijkteams ingevuld en uitgevoerd. Denk hierbij aan het in de wijk laten opruimen van rommel, het melden van beschadigingen en andere zaken die het gevoel van veiligheid in de buurt beïnvloeden. Voor zaken zoals hulp bieden aan bewoners kunnen wij dit vaak niet alleen; daar hebben wij samenwerkingspartners voor nodig. Denk dan aan scholingsmogelijkheden, maar ook aan professionele zorg en ondersteuning en de aanpak van criminaliteit. Hiervoor worden plannen met de partners opgesteld en uitgevoerd.”

Leefbaarheidsprojecten
Als voorbeelden van concrete projecten met als thema leefbaarheid, noemt Margriet: “De afdeling Wonen en Wijken is bezig om een aanpak te ontwikkelen om huurachterstanden en leefbaarheid te verbeteren. Hiervoor worden projecten gestart om voor bepaalde buurten of delen daarvan de aanwezige data te analyseren, onder andere met ArcGIS, en te bepalen welke aandachtsgebieden men ziet en welke maatregelen zouden kunnen helpen om de leefbaarheid in de buurt of deel van de buurt te verbeteren. We analyseren de achterstandsdata over een langere periode om patronen te herkennen en hier in de toekomst gericht op in te spelen. En met ditzelfde team hebben wij gewerkt aan een app om de leefbaarheid binnen de buurten te verbeteren door het vastleggen van zaken als zwerfafval. Vervolgens kunnen we daar dan gepaste actie op ondernemen.”          

Datawensen
Margriet besluit: “Hoewel het proces nu goed loopt, hebben we nog wel wensen. Zo willen we dat de beschikbare informatie nog beter eenduidig op de kaarten wordt gezet, zodat de informatie eenvoudig en juist beschikbaar is. Verder kunnen we nog een slag maken bij het duiden van de data, samen met collega’s, zodat de juiste uitgangssituatie wordt bepaald en de juiste vervolgacties in werking worden gezet.”

Bron: CorporatieGids Magazine, Foto: Heidi Borgart