• Home
• Nieuws

'Jaarverslagen worden transparanter met focus op prestaties'

Geplaatst door CorporatieMedia op Friday 26 February 2016

Sinds de komst van de nieuwe woningwet is de druk op een inzichtelijk jaarverslag van corporaties gegroeid. Maar hoewel de roep om transparantie toeneemt, zijn de verslagen daar in veel gevallen geen heldere afspiegeling van. Dat zeggen Jurgen de Ruiter (foto rechts) en Dirk Jan van der Zeep (foto links) van het platform De Vernieuwde Stad (DVS). Namens dit platform hebben ze een handreiking ontwikkeld waarmee corporaties de kwaliteit van hun jaarverslag kunnen verbeteren. "Met dit handvat kunnen corporaties beter terugblikken op behaalde prestaties en door onderling te vergelijken van elkaar leren."

Dirk Jan en Jurgen werken respectievelijk bij corporaties Portaal en Parteon. Dirk Jan: "Wij zagen daar in de praktijk dat corporaties moeite hebben een transparant jaarverslag te schrijven. Inzicht in belangrijke vragen is in het jaarverslag vaak beperkt aanwezig, zoals worden de gestelde doelen en prestatie-afspraken wel gehaald en wat zijn de financiële consequenties van de maatschappelijke ambities."

Activiteiten en prestaties
Deze vragen worden vaak niet beantwoord omdat corporaties zich in het jaarverslag vooral richten op wat ze van plan waren te doen. "Er wordt bijvoorbeeld uitvoerig verteld over het functioneren van de corporate governance, de organisatie-ontwikkelingen en welke nieuwbouwprojecten en leefbaarheidsactiviteiten er zijn gerealiseerd," licht Jurgen toe. "Dit is niet per se verkeerd, maar het is belangrijker om te behandelen of de voorgenomen bedrijfsdoelen aangaande betaalbaarheid, beschikbaarheid  en duurzaamheid in het afgelopen jaar zijn gehaald. Wij vinden daarom dat het de voorkeur heeft dat corporaties hun doelen en resultaten concreet benoemen in het jaarverslag, en wanneer dat niet lukt pas gekozen wordt voor de 'next best'-oplossing: de activiteiten."

Drie blokken
Om de prestaties goed te kunnen evalueren, moet een corporatie eerst hard maken wat haar doelen en koers zijn. Dirk Jan: "Wij onderscheiden in ons model drie blokken, en in het eerste legt een corporatie uit waar ze voor staat. Wie is je doelgroep, wat is je missie en wat is je koers. Op die manier krijgen je stakeholders - zoals huurders en andere belangenverenigingen - meteen te weten waar de essentie van een corporatie ligt."

"In het tweede blok kun je vervolgens toelichten wat je hebt je hebt bereikt; de behaalde prestaties. Dit onderdeel is uiteindelijk erg belangrijk om verschillende corporaties met elkaar te kunnen vergelijken. Als laatste kun je het hebben over 'randvoorwaarden'. Dit zijn verplichte zaken die in het jaarverslag moeten, zoals governance, organisatie en risicomanagement. Dit is voor de gemiddelde lezer minder interessant omdat de maatschappelijke opgave minder naar voren komt, maar voor toezichthouders wel zeer relevant.  Door deze opbouw in drie blokken, wordt de leesbaarheid van het verslag vergroot."

Eigen keuzes
De mannen van De Vernieuwde Stad zijn overigens niet van mening dat de vergelijkbaarheid van jaarverslagen een eis moeten worden. "Dat proberen wij met deze handreiking niet te bereiken," legt Jurgen uit. "Een jaarverslag zou dan al haar charme verliezen. Een groot deel hiervan is namelijk je eigen keuzes maken door zelf in te vullen hoe je je prestaties verantwoordt. Wat wij met onze methode willen laten zien, is hoe je behaalde prestaties helder naar voren kunt laten komen. Wij geven een voorzet, maar het is aan de corporatie om te beslissen hoe ze de bal in het doel werken."

Jaarrekening
Hiermee moet voorkomen worden dat een jaarverslag teveel op een jaarrekening gaat lijken. "Deze staat namelijk strak van de regelgeving," legt Dirk Jan uit. "Van de inhoudsopgave tot en met de onderbouwing van cijfers; alles moet via een voorafgestelde structuur. Hierdoor wordt een jaarrekening al snel een technisch verhaal."

Dit is echter een onderdeel dat niet mag ontbreken in een jaarverslag. "Voor corporaties zijn de resultaten uit de jaarrekening wel belangrijk," gaat Dirk Jan verder. "Corporaties moeten hun maatschappelijke ambities waarmaken, maar hoeveel geld deze ambities kosten en ook opleveren  blijft in veel jaarverslagen onderbelicht. Door dit in het derde blok, met een financiële paragraaf toe te voegen, kun je het jaarverslag nog transparanter maken."

Best practice
DVS publiceerde begin dit jaar een online magazine waarin het onder andere twintig jaarverslagen van corporaties analyseerde. "Wanneer wij zagen dat een onderdeel van een jaarverslag erg goed in elkaar zat, hebben wij dit voorgedragen als 'best practice'," legt Jurgen uit. "Zo kunnen corporaties - goede voorbeelden overnemen  van andere corporaties."

De corporatie met het beste jaarverslag volgens de analyse was Haag Wonen uit Den Haag, die vooral uitblonk met haar transparantie rondom de kosten en baten van maatschappelijke prestaties en de heldere doelstellingen inzake de kwaliteit van haar vastgoedportefeuille. Jurgen: "We hebben Haag Wonen hiervoor beloond met veel eer en een imposante trofee voor de prijzenkast."

Ambitieniveau
Tegelijkertijd vergeleken de twintig corporaties de kwaliteit van hun meest recente jaarverslag met hun eigen ambitie. Dirk Jan: "Hierin werd direct duidelijk dat corporaties vaak ver onder hun ambitieniveau zitten; ze willen meer bereiken met het jaarverslag dan ze momenteel doen. Vooral het duidelijk formuleren van de ambities en het inzichtelijk maken van de bijbehorende kosten en opbrengsten blijft een lastige opgave, waar ons magazine met een voorgestelde structuur en verschillende best practices uitkomst kan bieden."

Korter en minder jargon
Dirk Jan en Jurgen denken dat de beste jaarverslagen uit het bedrijfsleven de komende jaren meer invloed zullen hebben op die van corporaties. "Daar zijn de duurzaamheidsverslagen  namelijk veel gestructureerder," legt Jurgen uit. "De invloed die een bedrijf heeft op bijvoorbeeld werkgelegenheid en duurzaamheid wordt  aan de hand van de spelregels van GRI (Global Reporting Initiative) inzichtelijk gemaakt, en dat kan een corporatie ook doen. Op die manier worden de sociale, milieu en economische footprint beter verantwoord."

"Daarnaast zullen jaarverslagen simpeler worden: korter en met minder jargon. Maak bijvoorbeeld een infographic waarmee de prestaties van een corporatie overzichtelijk gepresenteerd worden, en publiceer je jaarverslag online . Dit maakt het voor huurders ook toegankelijk. Zij willen ook weten wat de corporatie in hun buurt heeft gepresteerd. Ook een beschrijving van activiteiten als uitgangspunt is dan niet langer voldoende; alleen door specifiek prestaties te benoemen creëer je een scherp en transparant jaarverslag."

Bron: Johan van den Beld | CorporatieMedia - 24 februari 2016