• Home
• Nieuws

Het Kabinet van net niet en de Minister van bijna raak

Geplaatst door CorporatieMedia op Tuesday 29 September 2020

Met Prinsjesdag passeren zoals gebruikelijk allerlei onderwerpen de revue. Natuurlijk is er aandacht voor het belangrijkste, de heersende pandemie en de daarbij behorende economische gevolgen. Voor ‘wonen’, toch ook een ander groot maatschappelijk probleem is maar betrekkelijk weinig aandacht, terwijl juist de huidige omstandigheden kansen bieden.

Oorzaken woningnood
De afgelopen periode is door de experts veel aandacht geweest voor de oorzaken. Het is goed die ook nog eens te benoemen, omdat het bewust overheidsbeleid is geweest dat geleid heeft tot een groot tekort aan woningen en met name aan sociale huurwoningen. Dit betekent dat de overheid er ook iets aan kan doen. In het kort betreft het:

• Inperken van de doelgroepen voor sociale woningbouw bij wet (Woningwet 2015)
• Vennootschapsbelastingheffing vanaf 2006 en het bewust niet uitzonderen van sociale woningbouw van de ATAD-regeling (waar alle andere EU-landen dat wel doen)
• Het opleggen van restrictief huur- en toewijzingsbeleid
• Onjuiste prognoses en aanpak van en in financiële crisis
• Tekort aan bouwmaterialen en arbeidskrachten
• Een terugtrekkende centrale overheid en het verdwijnen van het Ministerie van Volkshuisvesting
• Een door provincies en gemeenten ‘gecreëerde’ schaarste aan bouwgrond

Provincie en gemeenten
Daarnaast bestaan er ook de nodige perverse prikkels in de huidige systematiek, bijvoorbeeld over het beschikbaar komen van gronden voor woningbouw. Provincies hebben een belangrijke vinger in de pap en gebruiken die ook om hun beperkte macht nog enigszins te kunnen aanwenden. Gemeenten hebben belang bij een zo hoog mogelijke grondprijs, vanwege de kortingen die ze van de rijksoverheid om de oren hebben gekregen. Ook spelen er binnen provincie en gemeenten intern allerlei tegenstrijdige belangen die adequate besluitvorming in de weg zitten. En dat terwijl van het beschikbare en het bebouwbare oppervlakte in Nederland er minder dan 8% in gebruik is!

Is het nu zo complex geworden dat niemand meer lijkt te weten wat wel en niet kan en mag!? Of het vanuit politieke kleur niet lijkt te willen weten. Een compact Ministerie van Volkshuisvesting kan met (centrale) regie, mandaat en daadkracht de markt in beweging krijgen. Daarmee kan ook vanuit en met corporaties de discussie weer integraal gevoerd worden en hoeft niet alleen het stokpaardje van de verhuurdersheffing te worden bereden.

Hoe nu verder?
Snelle oplossingen zijn er niet. Voordat de benodigde woningen gebouwd zijn is er zo weer een decennium voorbij. Zelf als we al besluiten dat te willen moet er nog heel wat gebeuren! Daarvoor is het belangrijk dat er politici op staan die ergens voor durven te staan, hun rug recht durven te houden en die ook impopulaire maatregelen durven te nemen als dat nodig is. Een structurele aanpak is nodig. Hoog op de lijst van benodigde zaken staan:

• De terugkeer van het Ministerie van Volkshuisvesting en een centrale regie op wonen met de mogelijkheid om provinciaal, regionaal en lokaal in te grijpen;
• Het herstellen van de (financiële) mogelijkheden voor woningcorporaties om weer structureel, over een lange periode (meerdere decennia) grootscheepse bouwprojecten op te pakken;
• Het zorgen voor een krachtig herstel van de bouwsector (in samenhang met het vorige punt);
• Vereenvoudiging van regelgeving en versnelling van vergunningverlening rondom bouwen.

Conclusie
Rondom Prinsjesdag werd al wel duidelijk dat van het huidige kabinet m.b.t. bovenstaande niets (meer) te verwachten valt. Van het geroemde investeringsfonds lijkt er weinig beschikbaar te komen voor wonen. De Minister presenteert weer een aantal sigaren uit eigen koker en stelt wat druppels op een gloeiende plaat beschikbaar. Anders dan cadeautjes in verkiezingstijd en doekjes voor het bloeden zijn deze maatregelen niet te duiden. Al met al zijn de afgelopen periode het Kabinet, het Ministerie van BZK en de Minister ten aanzien van het aanpakken van het tekort aan woningen en het bedenken van oplossingen die wel werken weinig daadkrachtig gebleken. Door gebrek aan inzicht, daadkracht en effectiviteit is dit kabinet het net niet en schiet de minister bijna raak. Dat is jammer genoeg echter, om met Eddy Zoey te spreken ‘bijna raak en dus helemaal mis’! Het is te hopen dat de nieuwe voorzitter van Aedes de nieuwe minister van Volkshuisvesting in het aanstaande kabinet stevig op het vestje durft te spuwen.

Bron: Hofmeier, Foto: Hofmeier