• Home
• Nieuws

De kunst van richting geven aan je woonruimteverdeelbeleid

Geplaatst door CorporatieMedia op Thursday 21 July 2022

Als corporatie heb je te maken met beleid op landelijk, provinciaal en regionaal niveau. Daar waar je op de overkoepelende niveaus nauwelijks invloed hebt, heb je dat op lokaal niveau wel. Als er sprake is van regionale samenwerking met andere corporaties of gemeenten geef je het beleid gezamenlijk vorm. En zoveel mensen zoveel meningen, dus waar begin je om goed te kunnen eindigen?

Veranderingen in de omgeving, samenwerking of het verstrijken van een bepaalde periode kunnen aanleiding zijn om je woonruimteverdeelbeleid te herijken. Ervaringen uit het verleden en ontwikkelingen in de toekomst worden afgewogen, belangen van huurders en woningzoekenden onder de loep genomen, eigen wensen en voorkeuren naar voren gebracht. Samenwerken is geven en nemen, dus ook als het gaat om de spelregels voor de woonruimteverdeling.

Je visie als kapstok voor beleid
Wat je als corporatie doet, daar bestaat geen twijfel over: betaalbare woningen verhuren aan mensen die dat nodig hebben. Hoe je dat doet, heb je ook wel op een rij. Waaróm je doet wat je doet, daar begint de discussie over kernwaarden en visie.

In het ontwikkelen van beleid zit een bepaalde volgordelijkheid. Je beleid is niet je startpunt. De mogelijkheden en onmogelijkheden die de automatisering je biedt ook niet. Je startpunt is – zeker in het geval van regionale samenwerking – onderling gedragen uitgangspunten over waar je als regio voor staat. Kortom, een visie. Die de randvoorwaarden aangeeft waaraan je beleidsregels moeten voldoen. Of nog specifieker, in je visie deel je de kernwaarden waarop je beleid is gebaseerd en waarmee je je handelen verantwoordt. Deze visie is de kapstok voor je beleid waarin je je doelen en middelen concretiseert.

“Beleid is niet het startpunt, onderling gedragen uitgangspunten wel”

Enserve begeleidde 13 corporaties in de Metropoolregio Eindhoven bij het bepalen van de kernwaarden voor hun visie. Deze corporaties bieden gezamenlijk hun woningaanbod aan via de website www.wooniezie.nl. Samen met de directeur-bestuurders van de corporaties voerde Enserve de discussie over waar hun woonruimteverdeelbeleid voor staat. Wat zijn de handvatten bij het maken van keuzes en beslissingen? De Brabantse corporaties kwamen daarvoor uit op vijf kernwaarden: transparant, eenduidig, rechtvaardig, betrouwbaar en keuzevrijheid.

Met kernwaarden alleen ben je er nog niet
Het waren goede discussies die mooie kernwaarden voortbrachten. Maar met kernwaarden alleen is het pleit nog niet beslecht. Kernwaarden alleen roepen namelijk weer vragen op. Bijvoorbeeld, transparant en eenduidig zijn een goed streven, maar zodra er maatwerk om de hoek komt kijken, staan deze waarden al ter discussie. En hoe ga je dan om met de verschillen tussen het stedelijk gebied ten opzichte van de randgemeenten?

Keuzevrijheid is ook een mooi principe. Alleen, als je ook rechtvaardig wilt zijn door bijvoorbeeld kwetsbare doelgroepen voorrang te geven, dan heeft dit effect op de keuzevrijheid van álle woningzoekenden.

Het abstractieniveau waarop kernwaarden liggen, maakt dat deze nog niet direct werkbaar zijn in de praktijk. Om de waarden een plaats te geven in de dagelijkse uitvoering van woningen verhuren, is er meer nodig. Een werkgroep vanuit de corporaties maakte samen met Enserve een visiedocument waarin, naast de kernwaarden, ook de ‘knoppen’ van de woonruimteverdeling werden omschreven. Hoe je aan deze knoppen draait, bepaalt hoe je je woningen verdeelt, welke voorrangsmogelijkheden er zijn en waar maatwerk voor geldt.

De managers wonen van de betrokken corporaties binnen de Metropoolregio Eindhoven gingen aan de slag om de kernwaarden verder inhoud te geven. Dit gebeurde tijdens een zogenaamde Inspiratiedag op 27 juni jl. die begeleid werd door Enserve. In onderlinge afstemming organiseerde Enserve een aantal werkvormen waarin de deelnemers met elkaar aan de slag gingen. De werkvormen waren gericht op luisteren naar elkaar, openstaan voor wat een ander nodig heeft en natuurlijk: hoe vul je de abstracte kernwaarden in bij dagelijkse dilemma’s uit de praktijk?

Nieuwe inzichten
De Inspiratiedag had tot doel om de kernwaarden tot leven te brengen. In de vorm van stellingen toetsten de aanwezigen diverse beleidsonderwerpen aan de kernwaarden. Dit bracht interessante discussies teweeg, nieuwe inzichten en meer begrip voor de keuzes van individuele corporaties.

Verschillen tussen corporaties staan eenduidigheid niet per definitie in de weg als je maar weet hoe je ze uit kunt leggen en werkt met eenduidige begrippen. Want ook dat is een manier om transparant te zijn. Beleid dat is gebaseerd op duidelijke uitgangspunten kan je – altijd en overal – beter uitleggen. De corporaties stonden ook stil bij de toekomst. Waar wil je over vijf jaar staan, wat kom je onderweg tegen en hoe ga je daarmee om?

De aanwezigen waren enthousiast. Zo enthousiast dat zij het besluit namen om jaarlijks tweemaal bij elkaar te komen om beleidsthema’s in de regio te bespreken. Kenmerkend voor de dag was de grote bereidheid om samen te werken en meer te delen en af te stemmen. Met de bevindingen uit de Inspiratiedag wordt het visiedocument verder aangescherpt en uitgebreid. Over een verder vervolg denken de corporaties nog na.

“Eerst de basis op orde, dan volgt de rest”

Wat kan je tot zover concluderen uit dit traject? Henk van Dijk en Judith Fick waren er als adviseurs vanuit Enserve rechtstreeks bij betrokken. “Je wordt er altijd beter van als je met elkaar in gesprek gaat over kernwaarden’, meent Judith. “Het zet je aan tot nadenken over wat je samen belangrijk vindt op een manier waar je anders niet aan toekomt. Beleidsmakers lopen het risico dat ze te snel de specifieke regels op willen schrijven, terwijl ze nog niet zijn toegekomen aan de basis die aan die regels ten grondslag ligt. De gezamenlijke kernwaarden zijn nodig om goed gedragen en doordacht beleid te maken. Vanuit Enserve helpen wij hen met deze stap. Even pas op de plaats, eerst de basis op orde, dan volgt de rest.”

Bron: Enserve, Foto: Enserve