• Home
• Nieuws

Corona en de jaarstukken 2020

Geplaatst door CorporatieMedia op Monday 18 January 2021

In het voorjaar van 2020 zijn woningcorporaties op een laat moment in de jaarrekeningcyclus geconfronteerd met de vraag wat de invloed van de Corona-situatie kan zijn op de resultaten in 2020 en verder. De in het bestuursverslag over 2019 te presenteren informatie diende om de controlerend accountant een redelijke mate van zekerheid te verschaffen over de financiële impact en de continuïteit van de organisatie. Ook is melding gemaakt in de gebeurtenissen na balansdatum in de jaarrekening zelf.

Nu, bijna een jaar later, staan we voor de vraag wat we over Corona moeten opnemen in de jaarstukken 2020.

In dit artikel volgen we de lijn van de Accountantshandreiking NBA 1147 ‘Gevolgen coronapandemie voor accountants’ d.d. 22 december 2020. Deze is online te raadplegen.

Geen gebeurtenis na balansdatum meer
Gelukkig hoeven we over dit onderwerp – normaal gesproken – geen informatie meer te geven in de gebeurtenissen na balansdatum. Het coronavirus werd reeds voor de balansdatum van 31-12-2020 realiteit. Wel zou het in theorie zo kunnen zijn, dat er begin 2021 nog nieuwe ontwikkelingen in relatie tot het Coronavirus optreden, waardoor de situatie na 1 januari 2021 anders is dan daarvoor. In mijn fantasie kom ik dan bijvoorbeeld op het donkerzwarte spookbeeld dat de besmettingspercentages blijven toenemen en de ziekenhuizen covid-pati?nten niet meer kunnen behandelen, met alle gevolgen van dien…

Veel bedrijven komen geleidelijk aan in omstandigheden van continuïteitsgevaar. Voor woningcorporaties blijken de financiële gevolgen in 2020 mee te vallen. Echter, als de continuïteit wel in het geding is in bijvoorbeeld een situatie van verscherpt toezicht, is het verstandig om de betreffende teksten in de genoemde NBA Handleiding door te nemen en hierover met de accountant in overleg te gaan. In deze situatie zullen ook de teksten in de waarderingsgrondslagen hierop in moeten gaan.

Jaarverslag 2020
In het jaarverslag zal zowel in de risicoparagraaf als in de toekomstparagraaf opnieuw aandacht aan het onderwerp van corona moeten worden besteed. In de vooruitzichten van de bestuurder zal deze aangeven, welke gevolgen voor 2021 worden verwacht van de doorwerking van corona op de activiteiten en de resultaten.

Ook in de risicoparagraaf neemt corona een plaats in. Mijn inschatting is, dat deze zeker een plaats krijgt in de top 5 van de meest indringende risico’s. Om hier concreet en onderbouwd over te rapporteren, verdient het opnieuw aanbeveling om scenario’s uit te werken en de gevolgen hiervan kwantitatief te benaderen.

Scenario-analyse versie 2020
Verleden jaar zijn wij ingegaan op een analyse van de mogelijke effecten op basis van de in maart 2020 door het CPB gepresenteerde scenario’s. Deze vier CPB-scenario’s zijn nu echter niet langer van toepassing. De vier scenario’s waren gebaseerd op een lengte van de crisis van 3, 6, 9 en 12 maanden en liepen daarmee tot en met februari 2021. Inmiddels weten we dat de gevolgen gedurende een langere termijn merkbaar zullen zijn. Mijn idee hiervan is, dat het opnieuw opportuun is om scenario’s van 3 maanden (tot en met maart 2021), 6, 9 en 12 maanden (tot en met december 2021) op te stellen. Wellicht zal het CPB binnenkort weer publiceren wat de verwachte gevolgen zijn van deze scenario’s voor de werkloosheid, de overheidsschuld, de economische groei of krimp, et cetera. Met deze gegevens kan de woningcorporatie per afdeling en per relevante activiteit de verwachte gevolgen opnieuw in beeld brengen en de effecten berekenen. Deze handelswijze gaf begin 2020, ook in overleg met de accountant, voldoende handvatten om een uitspraak te doen over de financiële effecten en continuïteit van de organisatie, dus deze actie zal naar onze mening nu opnieuw inzichten bieden voor de bestuurders, toezichthouders en andere belanghebbenden.

Inzicht in de “andere” Interne Beheersing
Nu veel werknemers voor een groot deel lange tijd thuis werken, zullen de gevolgen voor de bedrijfsvoering merkbaar zijn. Ik denk hierbij vooral aan de werkzaamheden waarbij we gewend waren aan het collegiaal contact op de afdeling (o.a. het 4-ogen-principe). Een teamleider heeft nu contact op afstand en moet veel meer moeite doen om medewerkers te spreken en zo nodig bij te sturen. En niet altijd zal het contact gezocht worden om lastige situaties te bespreken.

De fraudekans zal in 2020 eerder zijn vergroot dan verkleind. Ik denk hierbij o.a. aan de offerteprocedures. Het aanleveren van geslote enveloppen en het openen hiervan door minimaal twee medewerkers zal een groot deel in 2020 niet mogelijk zijn geweest. En voldoet dan de digitale oplossing aan de benodigde waarborgen van functiescheiding en het voorkomen van eerdere verspreiding van de offertes dan wenselijk? Wat is de actie geweest om de interne beheersing op het nodige niveau te houden? Ik denk dat het goed is, dat de woningcorporatie de veranderde risicofactoren en de getroffen extra beheersmaatregelen in 2020 inventariseert, deze ook met de accountant bespreekt en vervolgens opneemt in het bestuursverslag.

Gevolgen voor de jaarrekening 2020
In deze extra onzekere omstandigheden vragen vooral de schattingselementen in de jaarrekening onze aandacht. Ik denk hierbij vooral aan de vastgoedbeleggingen. De taxatie van het vastgoed in exploitatie moet uiteraard gebaseerd zijn op de toepassing van het waarderingshandboek. Daarmee is bij juiste toepassing deze schatting, in theorie, afdoende beheerst. De vraag hierbij is, wat het effect op de jaarcijfers is, als de geschatte parameters anders uitkomen.

De gevraagde gevoeligheidsanalyse in de toelichtingen (het effect van mogelijke mutaties van disconto, stijging van de streefhuur, onderhoud per woning, beheerlasten, verhuurderheffing) zullen van de gebruikers en toezichthouders van de jaarstukken nu meer aandacht krijgen. Ik kan me voorstellen dat door een langere doorwerking van corona de disconteringsvoet geraakt zal worden en ook de onderhoudsbedragen en beheerlasten per woning kunnen door de lastige bedrijfsomstandigheden een verandering ondergaan.

Deze onzekerheden doen zich naar mijn oordeel ook voor in de belastinglatenties. Ik denk hierbij vooral aan het afschrijvingspotentieel en de geactiveerde belastingverliezen. In de waardering van die posten spelen de inschattingen van de toekomstige huurstijgingen, waardeontwikkelingen en resultaatontwikkelingen een bepalende rol. Wanneer de waardeontwikkeling dan 1 % lager uitpakt dan de verwachting of de huurstijging een procent lager, zal dit invloed hebben op de balanswaardering. Ook hiervan is het verstandig enkele scenario’s door te rekenen.

Gevolg voor de accountantscontrole
Zoals ook in de NBA Handreiking 1147 waarschuwend is aangekondigd, zal de accountant mede als gevolg van corona meer tijd nodig hebben voor de controles en de afwikkeling van de jaarrekeningwerkzaamheden. Ik denk hierbij bijvoorbeeld aan de bespreking van de uitkomsten in de kasstroomprognoses van de scenarioberekeningen. Het is verstandig om hier – indien nog nodig – zo vroeg mogelijk overleg over te hebben. Mocht u naar aanleiding van de hier geschetste ontwikkelingen vragen hebben, of willen sparren over de gevolgen voor uw specifieke situatie, neemt u dan contact met mij op, of benader uw accountmanager voor een afspraak.

Bron: Hofmeier, Foto: Hofmeier