• Home
• Nieuws

Bewonersbedrijf: leuk experiment of serieuze business?

Geplaatst door CorporatieMedia op Wednesday 26 March 2014

Corporaties gaan terug naar de kerntaak. Betekent dat meer kansen en ruimte voor bewonersbedrijven? ,,Dat zou je verwachten’’, zegt Chris Troost, zakelijk coördinator van Bewonersbedrijf Heechterp Schieringen (BBHS) in Leeuwarden. ,,Maar de praktijk is weerbarstig’’. CorporatieGids Magazine ging op de koffie bij het eerste bewonersbedrijf van Nederland.

Download hier het originele artikel uit CorporatieGids Magazine editie maart 2014

Heechterp Schieringen. Ooit stond de wijk te boek als de armste wijk van Nederland. Anno 2014 is het er niet veel beter. De volkswijk in Leeuwarden huisvest 2300 gezinnen met een gemiddeld inkomen van nauwelijks 11.500 euro per jaar. De wijk kent veel probleemdossiers. De 4.000 wijkbewoners hebben geen of lage opleiding genoten. Het percentage werklozen is hoog. Het gros van de gezinnen woont in sociale huurwoningen van voornamelijk Elkien en WoonFriesland. Koopwoningen telt de wijk nauwelijks

Zelfstandig initiatief
,,Het bewonersbedrijf Heechterp Schieringen is een compleet zelfstandig initiatief van een groep bewoners die ergernissen en problemen in de wijk willen oplossen. Als de effectieve aanpak door anderen uitblijft, kun je twee dingen doen. Afwachten, of zelf de problemen aanpakken’’, vertelt Chris. ,,Een voorbeeld van zo’n probleem is grofvuil, dat na het verlaten van de woning op straat wordt achtergelaten. De mobiliteit in de wijk is erg hoog. Gemiddeld krijgt 20% van de sociale huurwoningen ieder jaar een nieuwe bewoner. Tja, zodra het bewoners wat beter gaat, vertrekken ze uit Heechterp Schieringen’’.

Terugkomer
Terugkomers zijn er nauwelijks, of het moet Chris Troost zelf zijn. ,,Ik ben oud-bewoner van de wijk en vorig jaar teruggekeerd naar Leeuwarden. Ik raakte betrokken bij de oprichting van het BBHS en heb geholpen met het opstellen van het ondernemersplan. Al doende werd ik opgeslurpt door de problematiek. De problemen van toen, bestaan nog steeds. Dat moet toch anders kunnen?’’ De oud-filiaalleider van een retailwinkel zei ja, toen het bestuur van BBHS hem vroeg om voor twee jaar de zakelijk coördinator te worden.

Vrijwilligers
,,We zijn 1 december 2012 begonnen. De doelstelling was om in korte tijd uit te groeien naar 110 vrijwilligers. Dat we zijn blijven steken op 40 vrijwilligers komt enerzijds omdat het vinden van vrijwilligers lastig is. Bewoners willen wel, maar dan moet er ook wat tegenover staan. Veel vrijwilligers hadden de verwachting dat het om een vaste baan zou gaan. Ook het binnenhalen van voldoende betaald werk blijft achter op de begroting. Als bewonersbedrijf hebben we het omzetpotentieel te hoog ingeschat’’.

Schuchter
Volgens Chris is het voor opdrachtgevers als WoonFriesland en Elkien ook nog wennen om ‘zaken’ te doen met het bewonersbedrijf. ,,Het is nog onduidelijk wat we aan elkaar kunnen hebben. Dat moeten wij dus duidelijker voor het voetlicht brengen. De inschrijvende bedrijven hebben allemaal een staat van dienst en bieden stabiele dienstverlening. Het uitbesteden aan een bewonersbedrijf is in dat opzicht veel instabieler’’, erkent Chris. ,,Professionals reageren daar schuchter op. Ze kijken er niet doorheen dat bewonersbedrijven niet vergeleken kunnen worden met particuliere bedrijven. Ik begrijp de twijfel wel, gezien het profiel van de mensen in de wijk. Alle betrokken partijen kennen Heechterp Schieringen als geen ander. Ze kennen de problematiek en beoordelen ons burgerbedrijf als een experiment en benaderen dat met enige gereserveerdheid. Je hebt dus mensen nodig die hun nek durven uitsteken. Het binnenhalen van betaalde opdrachten is voor ons geen appeltje-eitje’’.

Pilot
De corporaties Elkien en WoonFriesland hebben het volgens Chris wel degelijk goed voor met het bewonersbedrijf. ,,Samen met Elkien hebben we eind vorig jaar een minicongres georganiseerd. Als je dan je plannen ontvouwt, krijg je de handen op elkaar. Maar het etaleren van een visie is wat anders dan het binnenkoppen van een opdracht. Daarom hebben we met Elkien eerst een pilot groen onderhoud en wijkschoonmaak afgesproken. De pilot loopt goed, boven verwachting zelfs. Dat betekent nog niet dat het Bewonersbedrijf de totaalopdracht definitief binnen heeft. Een pilot is leuk, maar het wordt pas interessant als je schaalgrootte hebt. We moeten voor serieuze inkomende geldstromen zorgen, willen we van het burgerinitiatief echt een burgerbedrijf maken’’.

Grimmig
Er is volgens Chris nog wel een weg te gaan in het positie verwerven van burgerbedrijven in onze maatschappij. ,,Je moet vertrouwen hebben in elkaar. Woningcorporaties, gemeenten, instanties; er gebeurt te weinig in samenspraak. Alle partijen moeten het gevoel hebben dat de verantwoordelijkheid wordt gedeeld. Op het moment dat het om geld gaat, wordt het echter grimmig en hard. Alsof een buurtbedrijf bij de gratie van subsidie kan leven. Daarin voelen we ons miskend’’.

Technisch onderhoud
Chris vervolgt: ,,Als de samenspraak er is, wordt het fundament onder een burgerbedrijf steviger. We zouden dan gemeenten en corporaties veel meer diensten uit handen kunnen nemen. Denk aan licht technisch onderhoud, schoonmaakwerk, schilderplannen, bijhouden verlichting en groenvoorziening rondom panden. Ik ben ervan overtuigd dat het burgerbedrijf daar serieus in kan meedoen’’.

Broodjes
Waar het ‘grote geld’ met groenvoorziening en schoonmaakwerk had moeten binnenstromen, sprokkelt het bewonersbedrijf nu met andere initiatieven de euro’s bijeen. Chris: ,,We leveren broodbestellingen af, we verzorgen het afval bijzet preventie project voor afvalverwerker Omrin en we doen kleinschalig groen onderhoud voor gemeente en particulieren. Een nieuwe activiteit is het bezorgen van warme maaltijden. We zien daarin op termijn een omzetpotentieel van 75.000 tot 100.000 euro’’.

Vertrouwensband
Het bewonersbedrijf heeft twee jaar de tijd om zich te bewijzen. Voor die periode heeft Chris zich ook aan het initiatief verbonden. ,,Als het bewonersbedrijf nu niet van de grond komt en na twee jaar zou worden beëindigd, dan kom je daarna heel moeilijk weer tot elkaar. Dat zou jammer zijn. Ik hoop dat het sentiment snel verandert en dat de vertrouwensband tussen bewonersbedrijf, gemeenten en corporaties snel groeit. Als de klus er niet is, blijft het alleen bij woorden en intenties’’.

Reactie Elkien
,,We hebben afgesproken dat we het BBHS behandelen als iedere andere partij die voor ons werkt’’, reageert Wies ten Have, programmacoördinator bij Elkien. ,,Het spannende is dat wij als opdrachtgever gewend zijn om met marktpartijen te werken bij de uitbesteding van groen- en schoonmaakwerkzaamheden. Het Bewonersbedrijf werkt met vrijwilligers en is nog maar net opgestart. Veel ervaring met het schoonmaakwerk hebben zij nog niet en ook voor hen zelf is het even afwachten hoe het gaat lopen. De onzekerheid over de continuïteit vinden we wel spannend; lukt het het BBHS om met mensen uit de wijk voor langere tijd de schoonmaak te doen van een aantal flats?’’

Wies vervolgt: ,,We zijn nu uitgekomen op de pilot van 3 maanden voor het schoonmaakwerk in de wijk. Bij de start van de pilot op 1 januari, waren zij daar nog niet helemaal klaar voor, zo bleek. Dan heb je wel wat te regelen met elkaar. Gelukkig is het het BBHS toch gelukt om de schoonmaak meteen op te pakken. Het is belangrijk om vanaf het begin duidelijk te zijn in de verwachtingen die je van elkaar hebt. Natuurlijk begrijpen we ook dat het Bewonersbedrijf in de opstartfase zit en dat het vinden van vrijwilligers lastig kan zijn. Des te belangrijker om heldere afspraken te maken. We gaan na drie maanden de pilot met elkaar evalueren en maken dan afspraken voor het vervolg’’. Ingeborg vervolgt: ,,WoonFriesland ondersteunt het wijkbedrijf Bilgaard door werkzaamheden die door bewoners gedaan kunnen worden uit te besteden aan het Wijkbedrijf. Maar ook voor ons blijft het spannend of er voldoende inzet van bewoners en vrijwilligers geregeld kunnen worden om een continu product aan te bieden. Het feit dat er professionele bedrijven achter het Wijkbedrijf zitten, verandert daar niets aan. Dit zijn immers geen schoonmaakbedrijven of anderszins. Ze gaan de werkzaamheden niet zelf uitvoeren, bij onvoldoende vrijwilligers’

Reactie WoonFriesland
,,Net als Elkien onderschrijven wij het belang van bewonersparticipatie om de leefbaarheid in een wijk, buurt of complex te verbeteren’’, reageert Ingeborg Hollak, beleidsontwikkelaar bij WoonFriesland. ,,Bijvoorbeeld in onze wijk Bilgaard. Daar is op initiatief van een consortium van bedrijven en marktpartijen het Wijkbedrijf Bilgaard opgericht. Grote verschil met het BBHS is dat het initiatief voor het wijkbedrijf lag bij samenwerkende marktpartijen en niet bij de bewoners zelf of bij WoonFriesland. Hierdoor wordt een professionele basis neergelegd waarop het Wijkbedrijf kan voortborduren. Dit geldt ook voor de samenwerking met de Wijkvereniging Bilgaard. Zij zorgen voor de inzet van vrijwilligers uit de wijk, voor allerhande werkzaamheden, zoals onderhoud van zonnepanelen, groenonderhoud etc. Zo wordt inzet in de buurt gecombineerd met het opdoen van werkervaring en een extra bijverdienste naast een eventuele uitkering’’

Ingeborg vervolgt: ,,WoonFriesland ondersteunt het wijkbedrijf Bilgaard door werkzaamheden die door bewoners gedaan kunnen worden uit te besteden aan het Wijkbedrijf. Maar ook voor ons blijft het spannend of er voldoende inzet van bewoners en vrijwilligers geregeld kunnen worden om een continu product aan te bieden. Het feit dat er professionele bedrijven achter het Wijkbedrijf zitten, verandert daar niets aan. Dit zijn immers geen schoonmaakbedrijven of anderszins. Ze gaan de werkzaamheden niet zelf uitvoeren, bij onvoldoende vrijwilligers’’.

Bron: CorporatieGids Magazine